(Rozmowa) Pytamy Jakuba Wiecha o energetykę i czy warto było rozmawiać z negacjonistami klimatycznymi

 

Ciśnienie skoczyło u obu stron sporu o klimat. Dyskusje o neutralności klimatycznej UE do 2050 roku, strajk

pod Sejmem oraz fale upałów spowodowały skokowy wzrost zainteresowania klimatem. Niestety, nastąpił także wzrost presji, powiedzmy, sceptyków, którzy z uporem maniaka powtarzali, że nic się nie dzieje, klimat zmienia się naturalnie, a człowiek nie ma nic do tego. Niestety, ta strona używa argumentów, które dawno już zostały skompromitowane i obalone.

 Jednakże opcja proklimatyczna też ma swoje za uszami. Nie jestem zwolennikiem podejścia, jakie wykazuje bardzo wiele osób zaangażowanych w dyskusje o klimacie, nie przepadam za kabotyństwem, uważam, że spora część akcji pokroju "udawanego wymierania" jest przeciwskuteczna, a tam też skoczyło ciśnienie, by przyspieszyć z tego rodzaju happeningami.

Moim zdaniem warto. Działamy w takiej sytuacji, że debata o klimacie została wepchnięta w ramy istniejącego już sporu politycznego. Tak się stało w Polsce, ale nie my jedni borykamy się z tym problemem, podobnie jest np. w USA.

Jeśli pozwolimy, by spór o klimat toczył się dalej w tej konwencji, wypełnionej m. in. inwektywami pokroju „szur” czy „ekoświr” to nie zajdziemy dalej niż w innych podobnych sprawach. Jeśli chcemy wyjść z tego impasu, to musimy najpierw wyjść z okopów. Nawet kosztem słuchania opowieści Korwina o zazielenieniu się Ziemi czy rozmowy z Greenpeace na temat ich akcji na emitujących parę wodną chłodniach kominowych w Bełchatowie (z Greenpeace też zamierzam rozmawiać, czekam na ich propozycję terminu - mój projekt wywiadów o klimacie nie jest jeszcze zakończony).

 Psycholog i marketingowiec. Chcę, żeby opowiedzieli mi między innymi o mechanizmach oporu przed przyjmowaniem do wiadomości faktów stojących w sprzeczności z poglądami danej osoby. No i o tym, jak można "sprzedać" na forum publicznym racjonalną debatę o klimacie.

Odradzam. Poza potencjałem "odstraszania" radykalizmem warto zwrócić uwagę na jeden istotny aspekt. Każde nasze działanie obarczone jest kosztem alternatywnym, zwanym też kosztem utraconych możliwości. Ładując energię, kapitał, zasoby w jedną aktywność pozbawiamy się możliwości działania na innym polu. Spójrzmy na protest

, który zakończył się tydzień temu. Jakie przyniósł rezultaty, poza wywołaniem chwilowej dyskusji o klimacie? Moim zdaniem żadnych.

Tymczasem, gdyby ta energia społeczna została zainwestowana w coś innego, rezultat mógłby być oszałamiający. Tak się złożyło, że niedługo przed protestem Ingi w Polsce miał miejsce inny protest: grupa kilkudziesięciu naukowców, w tym klimatologów, napisała list do rządu federalnego Niemiec, w którym sprzeciwiła się zamykaniu niemieckich elektrowni jądrowych do 2022 roku. Takie działanie Berlina jest sprzeczne z tym, co o atomie mówi IPCC. List polskich naukowców mógł podpisać każdy, lecz media praktycznie nie poświeciły tej sprawie uwagi.

Gdyby agregować tą energię społeczną, którą spożytkowaliśmy na kłótnię o Ingę i jej protest, to na biurko

można byłoby złożyć petycję podpisaną przez kilkaset tysięcy (jeśli nie kilka milionów) Polaków. Wszystkie światowe media by o tym doniosły.

A potem został już wtłoczony w ten nasz spór, nawet księżna Jarosławska-Sapieha zrobiła sobie z Ingą fotkę.

Myślę, że warto z dwóch względów. Przede wszystkim, w Polsce debata o transformacji energetycznej praktycznie nie istnieje. Owszem, czasem podyskutujemy trochę o zamykaniu kopalń czy elektrowni węglowych, co jakiś czas wraca debata o energetyce jądrowej. To wszystko jest robione niejako z doskoku, doraźnie. Tymczasem Niemcy swoją transformacją energetyczną żyją od kilkudziesięciu lat. Jest to dla nich temat wręcz codzienny, są z niej dumni, ba, byli gotowi zapłacić za nią (na ten moment) około pół biliona euro, które wyłożyli z własnych kieszeni (tak, za niemiecką Energiewende płacą zwykli Niemcy, tamtejszy przemysł jest zwolniony między innymi z tzw. EEG Umlage, czyli opłaty zawartej w rachunku za prąd, która przeznaczona jest na wspieranie odnawialnych źródeł energii).

Niemiecka debata o Energiewende to debata szeroka i ponadpartyjna (no, od 2017 roku niekoniecznie, bo AfD się wyłamuje z tego wzorca), kolejne ekipy rządzące w Berlinie stworzyły swoistą sztafetę, przekazując długoterminową realizację transformacji energetycznej po kolei na siebie. Tak to powinno wyglądać i u nas.

Jest też drugi powód: 

, bo ich transformacja energetyczna, polegająca na usunięciu z miksu energetycznego węgla oraz atomu, ma na celu forsowanie takiego modelu systemowego, który będzie wspierał niemieckie moce eksportowe w zakresie handlu gazem (po to budują Nord Stream 2) i energią elektryczną (już teraz są eksporterem energii netto). Niemcy sami przyznają w umowie koalicyjnej zawartej między CDU/CSU i SPD, że osadzenie ich Energiewende w kontekście europejskim (czyli: sytuacja, w której inne kraje powielają model niemiecki) będzie wspierać gospodarkę RFN. W Polsce o transformacji energetycznej myśli się w perspektywie strat i kosztów. Dla Niemców jest to metoda osiągania zysków politycznych i gospodarczych. To myślenie trzeba w Polsce zmienić.

Mamy renesans węgla, ale nie w Europie. Natomiast co do Niemiec: w tych pochwałach, które płyną do nich z całego świata widać dokładnie, jak wspaniały PR wykreował sobie Berlin.

, a więc paliwa bardzo emisyjnego.

. Co więcej, od początku lat 90-tych do roku 2018 RFN nie była w stanie ograniczyć ilości energii produkowanej z tego surowca. Spadki w produkcji energii z węgla kamiennego były zaś nieprzystające do poniesionych kosztów.

Dość zabawną imprezą było natomiast

, na które przybyła wierchuszka tamtejszych polityków. Zrobiono pamiątkowe zdjęcia, reportaże, wszystko odbyło się z pompą, światowe media napisały,

. Niestety, dziennikarzom umknęło, że zamknięcie kopalń nie szło w parze z zamknięciem elektrowni węglowych, które przestawiły się na paliwo z importu. W bieżącym roku Niemcy spodziewają się spadku udziału węgla i mają ku temu podstawy, ale nie takie, jakie by chcieli. 

, istotnego spowolnienia gospodarczego w Niemczech oraz z bardzo niskich cen gazu, który Rosja tłoczy obecnie do Europy szykując się na zerwanie kontraktu tranzytowego z Ukraińcami.

Jeśli chodzi o redukcję emisji to faktycznie: nie uratujemy sami świata. Nawet jeśli już w 2018 roku zeszlibyśmy jako kraj do poziomu neutralności klimatycznej, to światowe emisje dwutlenku węgla i tak by wzrosły.

Ale nie można podchodzić do tego w ten sposób, że oto założymy ręce i będziemy czekać, aż Chiny, USA i Indie wreszcie się ogarną.

, na których możemy przedłożyć nasze propozycje dotyczące, dajmy na to, szerokiego, ogólnoświatowego programu finansowania inwestycji w energetykę jądrową (o tym też piszę w mojej książce). Globalne scenariusze rozwoju gospodarczego zakładają, że kraje biedne, między innymi te położone w Afryce, dalej będą chciały być biedne, a ich społeczeństwa nie będą chciały się rozwijać. To dość naiwne założenie, w najlepszym razie gwarantujące nam kolejne fale uchodźców i migrantów u wybrzeży Europy.

Bardziej prawdopodobne jest to, że rozwój w tych krajach zasilanych tanią energią, np. węglową, dalej torpedować będzie światowe polityki dotyczące redukcji emisji. To już się dzieje, Afryka stawia w dużej mierze na węgiel, między innymi dzięki chińskim pieniądzom. Musimy przedłożyć jakąś kontrofertę, która uratuje nas wszystkich przed klimatyczną katastrofą. I to jest moim zdaniem szansa dla Polski. Możemy wreszcie zaprezentować się jako kraj myślący szeroko, nie zaś jako państwo zainteresowane wyłącznie spalaniem swojego węgla.

<długa przerwa>

Po prostu zastanawiałem się, czy ostatnio żadna z partii nie wysunęła jakichś nowych postulatów, ale na to jeszcze za wcześnie, pewnie we wrześniu znowu poczytamy o wychodzeniu z węgla do stycznia przyszłego roku :P

Niestety, już kampania do Parlamentu Europejskiego pokazała, że wiele partii traktuje energetykę po macoszemu, albo jako tani sposób zdobycia kilku dodatkowych procent poparcia. Absolutną porażką energetyczną na polskiej scenie politycznej jest Wiosna

. Poziom populizmu, błędów i zwykłej ignorancji zawarty w ich programie energetycznym oraz postulatach przekroczył dawki dopuszczalne dla organizmów żywych. Natomiast - co podkreślam po raz kolejny - wybitnie dobry program energetyczny przygotowała Partia Razem. Choć na każdym innym polu jest mi z nimi bardzo nie po drodze, to muszę przyznać, że jak na partię tych rozmiarów, Razem wybiło się na zawrotne wyżyny kompleksowego i pronaukowego myślenia o energetyce. Ugrupowanie

porzuciło tanią grę na emocjach, która często dominuje w rozmowach polityków o energetyce i skupiło się na faktach. Za to należą im się duże brawa.

Tylko Red Bull, uratował mi studia. Po ostatniej sesji napisałem im nawet maila z podziękowaniami.

Taka sieć, jeśli chodzi o elektroenergetykę, już praktycznie istnieje. Nazywa się Continental Synchronous Area.

Hm, jeśli chodzi o memy to bardzo lubię śledzić ich ewolucje (np. tego o nosaczu - to było kapitalne). Kiedyś lubiłem też memy z serii "I promise I won’t get political". Moją guilty pleasure są memy od

. Natomiast jeśli chodzi o dowcip, to mam jeden, który zawsze mnie bawi, a którego odmiana pojawiła się w serialu Czarnobyl:

- Co to jest: nie świeci i nie mieści się w tyłku?

- Radziecki przyrząd do świecenia w tyłku.